Việt Nam có kế hoạch trong thời gian tới để đồng bộ mô hình Khu công nghiệp chuyên ngành, đa chức năng với mô hình đầu tư. Mô hình Khu công nghiệp này được hiểu như “3 tại chỗ” - tích hợp nhà ở, dịch vụ, trường học ngay tại Khu công nghiệp. Do mô hình này vẫn còn mới mẻ tại Việt Nam và có nhiều quy định ràng buộc, việc thực hiện sẽ không dễ dàng và có một số thách thức cần phải vượt qua để phát triển.

Quy hoạch xây dựng công nghiệp: xu hướng phát triển khu công nghiệp chuyên ngành, đa chức năng

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Quy hoạch - Kiến Trúc - Ông Vũ Anh Tú, đại đa số các khu công nghiệp Việt Nam vẫn chỉ là đơn chức năng, phục vụ cho sản xuất. Chỉ có một phần nhỏ của khu công nghiệp được dùng để làm nhà ở cho công nhân. Hơn nữa, do thiết kế các nhà máy không thuận tiện phục vụ mục đích lưu trú lâu dài. Vì vậy, công nhân không thể vừa sống vừa làm việc trong Khu công nghiệp. 

Để đáp ứng nhu cầu an sinh của đại bộ phận người lao động trong Khu Công nghiệp, Việt Nam cần phát huy mô hình Khu Công nghiệp chuyên ngành, đa chức năng. Mô hình này có vai trò là cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển công nghiệp và chế xuất, phát triển đô thị. Hơn nữa, Khu công nghiệp giúp thu hút nhiều chuyên gia nước ngoài, quản lý cấp cao, chuyên viên kỹ thuật đến để làm việc. 

Trong Khu Công nghiệp chuyên ngành, đa chức năng, khu dân cư, hệ thống giao thông hiện đại, cơ sở hạ tầng được xây đồng bộ. Ngoài ra, nhà trẻ, trường học, trạm xá, siêu thị… cũng bao gồm trong Khu Công nghiệp nhằm giãn bớt dân cư tập trung tại các khu vực trung tâm thành phố. 

Để phát triển, theo ông Vũ Anh Tú, mô hình Khu Công nghiệp đa chức năng cần bám sát mô hình đô thị dịch vụ và dựa vào văn hoá, trình độ người lao động, nhu cầu hội nhập, công nghệ sản xuất và cơ sở hạ tầng.

Việc quy hoạch khu đô thị công nghiệp hiện tại ở Việt Nam

Trong thời gian vừa qua, tại một số nhà máy, xí nghiệp Việt Nam, mô hình “3 tại chỗ” đã được tiến hành nhằm duy trì hoạt động sản xuất, đảm bảo chuỗi cung ứng tại TP.HCM, Đồng Nai, Long An, Bình Dương… 

Khu Công nghiệp - đô thị VSIP 2 tại Bình Dương thuộc Khu đô thị Liên hiệp TP. Mới Bình Dương có quy mô tổng 109,4 hecta. Trong đó, diện tích cây xanh chiếm 10 hecta, diện tích thương mại dịch vụ gồm 8,5 hecta, diện tích cho nhà trẻ, trường học, y tế chiếm gần 3 hecta. Do vị trí đắc địa, Khu Công nghiệp - đô thị VSIP 2 thừa hưởng mọi dịch vụ tiện ích mang tầm cỡ quốc tế và có tiềm năng phát triển vượt trội.

Một trường hợp khác là Khu đô thị Việt Phát tại Long An có tổng diện tích 1844 hecta. Trong đó, diện tích đất quy hoạch cho công nghiệp chiếm 1215 hecta, đất dành cho đô thị gần 630 hecta, chiếm đáng kể trong diện tích tổng. Khu đô thị Đà Nẵng cũng bắt kịp xu hướng cùng với các thành phố khác với Khu Công nghệ cao được xây dựng theo mô hình Tân Trung của Đài Loan sản xuất theo mô hình công nghệ cao nhằm ươm mầm, đào tạo, du lịch và cung cấp nhà ở cho các chuyên gia.

Sự phát triển mô hình Khu Công nghiệp đa chức năng chưa được đồng đều, do chỉ tập trung ở khu vực phía Nam, chưa xuất hiện ở miền Bắc. Tại một số tỉnh thành công nghiệp phía Bắc như Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng, chưa có Khu Công nghiệp kiểu mới nào được đầu tư. Đây là cơ hội cho các nhà đầu tư bất động sản khai thác và có tiềm năng sinh lời khi đầu tư.

Kết

Trên thế giới, Khu công nghiệp đa chức năng và tập trung hơn vào chuyên ngành đã và đang trở thành xu hướng. Hiện tại, Việt Nam đang có những dấu hiệu tích cực trong việc quy hoạch Khu công nghiệp đa chức năng. Minh chứng là Khu Công nghiệp tại Bình Dương,Long An, Đà Nẵng... Tuy nhiên, mô hình này cần được đồng bộ và quy hoạch trên khắp cả nước. Có như vậy, đô thị Việt Nam mới được nâng tầm và thích nghi cùng sự thay đổi của thế giới.