Quy hoạch luôn là vấn đề thời sự nóng hổi nhận được sự quan tâm của dư luận. Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Quy hoạch tốt mới có dự án, nhà đầu tư tốt” và “Quy hoạch xây dựng cần có tầm nhìn dài hạn, bài bản”. Tại Hội nghị trực tuyến về công tác Quy hoạch do Thường trực Chính phủ tổ chức vào tháng 08/2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quy hoạch phải đi trước một bước, bám sát tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của ngành, địa phương. Cũng tại cuộc họp, các đại biểu tham luận, đánh giá tình hình triển khai quy hoạch theo chỉ đạo và đúc kết những nhiệm vụ trọng tâm để quy hoạch đúng cách, đạt hiệu quả và có tác động tích cực đến sự phát triển bền vững, phát triển kinh tế - xã hội và lợi ích cho cộng đồng.
Tình hình triển khai Quy hoạch
Dựa trên báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc tổ chức lập các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia đã đạt một số hiệu quả ban đầu. Theo kế hoạch, dự kiến năm 2021 sẽ có 19/38 quy hoạch ngành quốc gia, 01/06 quy hoạch vùng, 26/63 quy hoạch tỉnh xong công tác phê duyệt, thẩm định hồ sơ.
Cho đến nay, chiến lược phát triển quy hoạch đã đạt một số hiệu quả, tuy nhiên tiến độ quy hoạch vẫn còn chậm bởi một số bất cập như sau:
Sự phối hợp, giao tiếp giữa các cơ quan chịu trách nhiệm chưa được hiệu quả.
Việc chia sẻ thông tin liên ngành giữa Bộ, ngành và địa phương còn chậm. Việc triển khai kế hoạch còn lúng túng, mang tính cục bộ, thiếu sự liên kết và linh hoạt.
Việc xác định nguồn vốn cho các quy hoạch nhấn mạnh yếu tố kĩ thuật chưa thống nhất và đảm bảo hiệu suất.
Cơ hội lớn, tác động lâu dài
Việc triển khai Luật Quy hoạch có nhiều thách thức là hiển nhiên, tuy nhiên sẽ đem lại nhiều cơ hội to lớn, tác động lâu dài đến mục tiêu phát triển địa phương và cả nước. Vì vậy, việc tổ chức các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021-2030 phải xác định được tầm nhìn chiến lược, dựa vào tư duy đột phá, sáng tạo khi thiết lập mục tiêu phát triển.
Việc phân bố, sắp xếp không gian phát triển cần có khoa học nhằm khai thông, tận dụng tối đa nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, đi kèm với bảo vệ môi trường, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu. Đặc biệt, trong việc lập quy hoạch theo Luật Quy hoạch, chúng ta cần kết hợp những kinh nghiệm quốc tế với tình trạng, điều kiện thực tế của Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng đề nghị mọi người cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, ý nghĩa của công tác quy hoạch trong bối cảnh hiện nay. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của tất cả các Bộ, ngành, các cấp liên quan.
Để khắc phục những điểm bất cập, trong khi xây dựng quy hoạch ngành, quy hoạch địa phương, cần thúc đẩy giao tiếp, phối hợp giữa ngành và địa phương để tránh lợi ích nhóm, manh mún, đề cao lợi ích cộng đồng, dân tộc. Các địa phương chịu trách nhiệm lựa chọn các chuyên gia có trình độ để cố vấn tầm nhìn, kế hoạch triển khai quy hoạch.
Quy hoạch phải đi trước một bước
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Nếu không bám sát tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của bộ địa phương thì rất khó phát triển bền vững, chuyển phát triển chiều rộng sang chiều sâu”. Để đảm bảo có những dự án, đề án tốt, phát triển kinh tế - xã hội nên vừa làm vừa rút kinh nghiệm và bổ sung, mở rộng dần chứ không nên nóng vội và quá cầu toàn, cần đảm bảo được hiệu quả.
Điểm khác biệt trong việc triển khai Luật Quy hoạch là quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương cần phải diễn ra đồng thời và tất cả các bên đều cần ý thức trách nhiệm của mình.
Ở các địa phương, việc quy hoạch tại địa phương mình cần thực hiện tốt, kèm theo phối hợp cùng các địa phương khác. Địa phương không nên câu nệ về thủ tục hành chính, tránh manh mún, cục bộ. Trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc phát sinh ở cấp nào thì cấp đó phải giải quyết. Khi các vấn đề vượt quá thẩm quyền quyết định, cần tổng hợp, báo cáo rõ ràng cho cấp có thẩm quyền để giải quyết.
Đối với các cơ quan quản lý Trung Ương, chiến lược quy hoạch, cơ chế, chính sách, thể chế, công cụ tăng cường giám sát kiểm tra cần được hoàn thiện chặt chẽ, giảm tối đa thủ tục hành chính, phát huy tính chủ động sáng tạo trong giải quyết vấn đề.
Đối với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ có trách nhiệm, việc nghiên cứu về tối ưu cơ chế thanh toán, tài chính cần được tiếp tục triển khai. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần khẩn trương xây dựng Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia riêng cho quy hoạch, bảo đảm không lãng phí, tập trung thống nhất, chuyên sâu.
Nhiệm vụ trọng tâm và vai trò các đơn vị liên quan trong phát triển Quy hoạch trong thời gian sắp tới
Dựa vào những phân tích trên, những nhiệm vụ trọng tâm cần được ưu tiên trong thời gian tới như sau:
Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật để tăng cường công tác quản lý nhà nước, tạo môi trường thuận lợi, phân cấp rõ ràng cho địa phương cần tiếp tục được rà soát, quản lý chặt chẽ.
Tập trung quản lý và phát triển đô thị.
Quản lý và phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội cho phân khúc thu nhập thấp - trung bình, thị trường bất động sản. Xây dựng cơ chế chính sách nhằm cải tạo những khu chung cư cũ, tăng cường quản lý nhằm đảm bảo thị trường bất động sản có sự phát triển bền vững.
Đặc biệt, để phát triển Quy hoạch thành công không thể thiếu sự hợp tác giữa các đơn vị công và tư. Trong thông báo số 139/ TB-VPCP cũng đề cập đến việc hoàn thiện chính sách hợp tác công tư theo những hình thức như: Đầu tư sử dụng công, đầu tư công - quản trị tư, đầu tư công - quản lý tư.
Kết
Tóm lại, kế hoạch và tiến độ triển khai theo Luật Quy hoạch có sự khởi sắc nhưng còn tồn đọng những mặt hạn chế. Để giải quyết vấn đề và điều chỉnh chiến lược phát triển quy hoạch một cách chiến lược, cần dựa trên cơ sở phát triển bền vững, tính liên kết và đồng bộ. Ngoài ra, cần có sự hợp tác giữa Trung ương - địa phương, đơn vị công- tư.
